2015 yılı Brezilya merkez bankası için ekonomik sıkılaştırma politikasının devamı olarak geçiyor. Temmuz ayında %0.5 faiz artırımıyla beraber merkez bankası faiz oranı %14.25’e yükseldi ve son 9 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Bu, merkez bankasının üst üste verdiği 7.faiz yükseltme kararı oldu. Brezilya ekonomisi, Türkiye’ye benzer sorunlarla; enflasyon, para biriminde değer kaybı ve ekonomik büyümede yavaşlama; ile karşı karşıya. Brezilya Real’i 2015 yılının başlangıcından itibaren ABD Doları karşısında 43% değer kaybetti. Yükselen enflasyon verilerini de kontrol altında tutmak için merkez bankası faiz artırımı politikasına başvurdu. Temmuz ayından bu yana faiz rakamlarında herhangi bir değişikliğe gidilmedi. 2014 yılı ekonomik büyüme rakamları ise %0.1’de kalarak beklentilerin çok altında kalmıştı.

Hindistan merkez bankası parasal gevşeme politikası çerçevesinde faizleri düşürmeye devam etti. Yılbaşından bu yana Mart ve Haziran ayları olmak üzere iki kez %0.25 oranında faizleri düşüren merkez bankası Eylül ayında ise beklentilerin üzerinde olan %0.5’lik bir faiz düşürme kararı verdi. Böylece yılbaşında %7.75 olan faizler Eylül ayı itibariyle %6.75 seviyelerine gelmiş oldu. Asya’nın en büyük üçüncü ekonomisinin büyüme hızındaki yavaşlama merkez bankasının bir parasal genişleme politikasıyla faizleri düşürme kararını vermesine neden oldu. Enflasyonun yükselmeyeceğine dair olumlu hava bu kararın verilmesini kolaylaştırdı. Bu karar Hindistan maliye bakanından da destek gördü.

Çin merkez bankası zor günler yaşayan ekonomiyi canlandırabilmek için çeşitli yollara başvuruyor. Ocak ayından bu yana faizlerde 4 kez %0.25 oranında indirime gitti ve %5.60 seviyelerinde olan faizler Eylül ayı itibariyle %4.60’a gelmiş oldu. Çin ekonomisinin bu yıl %6.8 büyüyerek son 25 yılın en düşük seviyesinde kalması beklenirken bu durum küresel piyasalarda da olumsuz bir havaya neden oldu. Yatırımcılar Çin merkez bankasının durumu kontrol edebileceğinden şüphe duymaya başladı. Geçtiğimiz aylarda merkez bankası finansal piyasaları canlandırmak için $200 milyar değerinde hisse satın alma yoluna başvurmuştu.

Rusya merkez bankası parasal genişleme politikasına bir ara verdi ve 3 aydır faizleri değiştirmedi. 2015 yılı itibariyle 4 kez faiz indirimine giden ve Ocak ayında %15 olan faiz oranlarını Temmuz ayı itibariyle %11’e kadar düşüren merkez bankası bu agresif politikasına yeniden güçsüzleşen Ruble ve potansiyel enflasyon artışı riskleriyle ara verdi. 2014 yılı boyunca dolar karşısında %80 değer kaybeden ruble 2015 yılının ilk çeyreğinde bir değer kazanma yoluna girmesine karşın yılın ikinci çeyreğiyle beraber tekrar %27 civarlarında bir değer kaybı yaşadı. Ruble’deki bu değer kaybı ithalat üzerinde bir baskıya neden olurken yıllık enflasyonda da bir artışa sebep olup %16 civarlarına çıkmasına neden oldu. Bu riskleri göz önünde bulundurarak Eylül ayındaki toplantısında faizlerde bir düşüş kararı almadı ve ekonomik büyümeyi desteklemeye ara vermiş oldu. 

Meksika merkez bankası faizlerde bir değişime gitmedi ve tarihin en düşük seviyesi olan %3’de tuttu. Para politikası ve ekonomisi ABD’deki finansal gelişmelere çok bağlı olan ülkede merkez bankasının nasıl bir politika izleyeceği merak konusu. Meksika pezosu ABD merkez bankasının faiz arttıracağı beklentisi nedeniyle yılbaşından beri dolar karşısında büyük değer kaybı içerisinde. ABD’den gelecek faiz artırımı beklentisinin ertelenmesi ve ABD ekonomik verilerinin beklenenin altında çıkması nedeniyle Meksika pezosu ve merkez bankası rahat bir nefes aldı. Pezo’daki değer kaybına karşın ülkede enflasyonda düzenli bir azalma var ve merkez bankası ekonomiyi canlandırma amacıyla bir faiz indirimi baskısıyla karşı karşıya kalabilirken pezo’yu da kontrol altında tutabilmek için faizleri belli bir seviyenin üstünde tutmak zorunda. Ekim ayında bir faiz artırımına gitme ihtimali bulunan Meksika merkez bankasının ABD’den gelen verilerle bu kararı en az Aralık’a kadar erteleyeceği konuşuluyor.

Endonezya merkez bankası Eylül ayındaki toplantısında da faizlerde bir değişime gitmedi ve Şubat ayındaki %0.25 indirim ile beraber gelinen %7.50 seviyesinde faizleri tuttu. Asya ekonomilerindeki yavaşlama nedeniyle ekonomiyi canlandırma yolları arayan Endonezya aynı zamanda ABD merkez bankasının faizleri arttırması beklentisi nedeniyle değersizleşen para birimini de güçlü tutma amacında. Şubat ayından beri yapılan 7 toplantıda da faizlerde bir değişime gidilmemesi merkez bankasının ABD’nin para politikasının kesinleşmesini beklediğini gösteriyor.

Afrika kıtasının en büyük ekonomilerinden olan Nijerya’da merkez bankası faiz politikasında bir değişime gitmedi ve faizler %13 seviyelerinde kaldı. Merkez bankası başkanının para biriminin değerini korumak amacıyla ortaya koyduğu politika Nijerya’lı ekonomistler ve uluslararası yatırımcılar tarafından eleştirilirken ekonomisi petrole bağlı olan ülkede düşen petrol fiyatları nedeniyle bir finansal büyüme krizi hakim. Bu yılın ikinci çeyreğinde %2.35 büyüyebilen ekonomi geçen yılın aynı döneminde ise %6.54 büyüme gerçekleştirmişti.

Türkiye merkez bankası Şubat ayındaki %0.25’lik faiz indiriminin ardından faiz politikasında bir değişime gitmedi ve politika faizi %7.5 seviyelerinde kaldı. Bankalar ise borçlanma faizini hali hazırda %10.75 olarak uyguluyor. Politik belirsizlik ve ABD merkez bankasının para politikasındaki kararın netleşmemesi merkez bankasının sert hareketler yapmasını engelliyor. Ekonomik büyümedeki yavaşlama ve liranın yaşadığı değer kaybı merkez bankasının kararını güçleştiren etmenler. Türk lirası yılbaşından beri dolar karşısında %28 değer kaybetti ve ABD merkez bankasının olası bir faiz artırımına gitmesi Türk lirasının daha da değersizleşmesine yol açabilir. İthalat odaklı bir ekonomisi olan Türkiye’nin bu durumda alım gücünün azalması ve enflasyon riskiyle karşı karşıya kalması beklenebilir. Ekonomik büyümedeki azalma nedeniyle politik bir baskıyla da karşı karşıya kalan merkez bankası döviz kurunun kontrolünü daha da kaybetmemek adına ABD merkez bankasının faiz artırımına gitmesiyle beraber politika faizlerinde muhtemelen bir artışa gidecektir. Buna ek olarak Global Finans dergisi ekonomik ve politik baskılar altında kalan merkez bankası Erdem Başçı’nın notunu “B+”dan “C”ye düşürdü ve bu senenin en kötü performansını sergileyen merkez bankası başkanı olduğunu belirtti.